Een Rooms-Katholieke opleiding heeft zo zijn voor- en nadelen. Dat is me in de loop van mijn leven wel duidelijk geworden. Veel katholieken uit die vroegere periode hebben op enig moment gekozen om hun geloof even terzijde te leggen en om welke reden dan ook zonder al die opgelegde poespas verder te leven. Zo verging het mij ook. Samen met mijn indertijd zeer rebelse oudere broer besloten we om de verplichte zondagse kerkgang slechts voor de optiek in te vullen, maar intussen genoten we van de vrijheid en trokken door de omliggende straten van de toen enorme kathedraal in onze woonbuurt. Intussen wel zorgvuldig vermijdend dat we zouden worden opgemerkt door even katholieke buren onder de gelovigen. Op mijn 14e was het met dat kerkbezoek echt over en uit.
Ik ging niet meer. Klaar! Had dat met het geloof zelf te maken? Ik denk het niet, het was meer alles wat je moest (laten)wat me weerhield om nog langer actief deel te nemen. De twijfel aan dat geloof kwam later. Lees een paar boeken over de oorsprong van al die geloven en je komt er al snel achter dat je in feite leefde of leeft in een sprookje als je actief achter de leer van Jaweh, Jezus of Allah aanloopt. Je wilt geloven in een eeuwig leven en neemt alles wat je daarvoor moet doen of laten op de koop toe. De meeste predikers van die geloven kwamen trouwens in bloedhete woestijnen tot hun predikingen, voorspellingen of uitgiften van wetten. En dat zou te denken moeten geven beste mensen. Maar in feite gaat het bij vrijwel al die geloofsstromingen om uiteindelijk over uit te oefenen macht.
Macht over mensen, en zeker ook over het denken van al die mensen. Goed, kwaad, armoede of rijkdom, men wil maar blijven controleren wat je doet. Dat is uiteraard met de nodige logica wel te pareren, maar bij sommige lieden zit dat geloof in iets hogers er zo in geramd dat ze niet van hun stuk te krijgen zijn. Met geen olifant of bulldozer! Onwrikbaar in het besef dat ‘nu en hier’ eigenlijk nauwelijks een rol speelt. ‘Later’ is veel belangrijker voor hen. Het is ze gegund hoor, als ik er maar geen last van heb. Overigens heb ik nog wel goede herinneringen aan de vele verhalen die men op de toenmalige katholieke scholen vertelde over Kerst en de andere christelijke feestdagen. Prachtig geïllustreerd vaak en bij dat aanschouwen van een tweetal mensen die in een stal tussen de dieren en herders een kindje ter wereld moeten brengen, nog warm makend ook. Maar ik herinner me dat ik van andere sprookjes soms ook dat zelfde gevoel kreeg. Indoctrinatie is al die geloven niet vreemd. En als het daarover gaat, bedenk maar eens hoe kinderen in totalitaire landen van jongs af aan al worden voorbereid op een leven in het later. Hun leider dienend, trouw aan het systeem. Heb je geen geloof voor nodig. Wel slimme strategen.
In die zin leven wij in het paradijs. Nu al! Met kerstmis denken we vooral aan bomen, verlichting en een dikke man met een rood pak die door de lucht vliegt. Maar of we daarin geloven? En toch, is die gedachte op zich nu zo veel vreemder als de kern van het kerstverhaal? Een beetje kritisch zijn mag hoor. Maar ja, ik ben ook geen echte gelovige meer. Al vind ik de spiritualiteit van die geloven dan wel weer mooi. Hoe dan ook, heel plezierige Kerstdagen toegewenst!